Η Ανθρακιά είναι ένας οικισμός που βρίσκεται στα ανατολικά του Αιμιλιανού σε υψόμετρο 720 μ. Δοιηκητικά ανοίκει στο Δήμο Γρεβενών και έχει 124 κατοίκους. Σύμφωνα με γραπτά κείμενα της Ι.Μ.Ζάβορδας από 1692 το χωριό αναφέρεται ως Μάνεσι. Το σημερινό του όνομα οφείλεται στον άνθρακα που υπάρχει στην περιοχή. Οι κάτοικοι του χωριού ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία.

Ιστορικά Στοιχεία Για Την Περιοχή

Ανθρακιά (Μάνες)

Στη θέση "Παλιόκαστρο" περίπου τρία χιλιόμετρα βορειοανατολικά του χωριού Ανθρακιά, έχουν εντοπιστεί ερείπια ενός αρχαίου οικισμού. Το "Παλιόκαστρο" είναι ένας μεγάλος και ψηλός κωνικός λόφος, στην παρεία του παλιού δρόμου Ανθρακιάς-Άνοιξης. Στη νοτιοανατολική πλευρά του απολήγει σ' ένα πολύ χαμηλότερο και μικρότερο τραπεζοειδή λοφίσκο, όπου σήμερα το ξωκλήσι του "Προφήτη Ηλία"

Φαίνεται πως ο οικισμός ήταν χτισμένος στην επίπεδη κορυφή του τραπεζοειδούς υψώματος, όπου βρίσκει κανείς θραύσματα από κεραμίδες στέγης όψιμων ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων. Επίσης, πλάι στο ξωκλήσι του "Προφήτη Ηλία" διακρίνονται πωρολίθινα θεμέλια κτήσματος, ενώ τριγύρω υπάρχουν σκόρπιοι πωρόπλινθοι. Η ακρόπολη του οικισμού βρισκόταν στο λόφο του "Παλιόκαστρου", όπου σώζονται ερείπια τείχους από ντόπιες πέτρες (ξερολιθιά). Από τα σωζόμενα τμήματά του φαίνεται καθαρά ότι το τείχος περιέβαλε σαν στεφάνι την κορυφή του λόφου. Δυστυχώς η πυκνή βλάστηση δεν επέτρεψε την επιφανειακή έρευνα στο εσωτερικό του οχυρωματικού περιβόλου.

Εκτιμάται ότι το σημερινό χωριό δεν σχετίζεται με τον παραπάνω οικισμό των ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων.

Οι γεροντότεροι του χωριού ονομάζουν την δυτικά του εξωκλησίου Αγ. Δημήτριος αγροτική περιοχή, "παλιοχώρι". Η εκκλησία αυτή βρίσκεται περί τα 1000 μέτρα βορειοδυτικά της Ανθρακιάς.

Οι Γαλαρίες

Στο χωριό ήταν γνωστό από παλιά ότι υπήρχε άνθρακας. Γι'αυτό όταν έφυγαν οι Τούρκοι, το χωριό από "Μάνες" ονομάστηκε Ανθρακιά. Οι πρώτοι που χρειάστηκαν το κάρβουνο ήταν οι Ιταλοί και αργότερα οι Γερμανοί. Το κάρβουνο στην τοποθεσία Μπραΐμη ήταν στην επιφάνει. Έκαναν μια μικρή "γαλαρία" και άρχισαν να το βγάζουν από τα σπλάχνα της γη. Το μετέφεραν στην Καλαμπάκα, το χρησιμοποιούσαν ως καύσιμο, για να θέσουν σε λειτουργία το τρένο, τον "Καρβουνιάρη". Μετά τον πόλεμο και το έτος 1953 ήρθε από την Αθήνα ο γεωλόγος Μενέλαος Φωτιάδης. Έκανε με τον Δημήτριο Κλεισιάρη και τον Βασίλειο Κόττα μια έρευνα και διαπίστωσε πως το κάρβουνο που είχε η περιοχή ήταν αρκετό και πολύ καλής ποιότητας. Αποφάσισαν να ξαναρχίσουν την εξόρυξή του. Έκαναν δύο "γαλαρίες" (στοές) μήκους 30 μέτρων η κάθε μια. Ήταν δίπλα σε ποταμάκι και σε μια δύσκολη τοποθεσία, δεν υπήρχαν δρόμοι και οι εργάτες πήγαιναν με τα πόδια για να δουλέψουν. Με σκαπάνια και φτυάρια έσκαβαν τις στοές για να βγάλουν στην επιφάνεια το μαύρο υλικό. Με μικρά καρότσια έβγαζαν το χώμα και το κάρβουνο. Δούλευαν 30 άτομα την ημέρα. Η δουλειά στις "γαλαρίες" ήταν δύσκολη και επικίνδυνη. Δεν έλειπαν τα ατυχήματα. Σοβαρότερο ήταν αυτό του Βασίλειου Καλαμπούκα, πατέρα του δασκάλου μας, που πλακώθηκε από μια μεγάλη πέτρα και χρειάστηκε να νοσηλευτεί για αρκετά μεγάλο διάστημα στο νοσοκομείο.Σήμερα στο μέρος όπου είχαν ανοιχτεί οι στοές, μπορεί κανείς να βρει υπολείμματα από κάρβουνο και να δει τις εισόδους, που βεβαίως από την πολυκαιρία έχουν σχεδόν σκεπαστεί.

Οι "γαλαρίες" αποτελούν αναμφισβήτητα ένα σπουδαίο κομμάτι της τοπικής ιστορίας και του χωριού μας, που σώζεται μόνο μέσα από μαρτυρίες. Είναι για μας τους νεότερους μια παρακαταθήκη κι ένα σημείο αναφοράς για το μέλλον. Γιατί λένε, πως:"Λαός που ξεχνά την ιστορία του, είναι λαός καταδικασμένος".