Αιδεσιμότατοι, Κύριε Δήμαρχε, Κυρίες και Κύριοι,

Αγαπητά μου παιδιά

Η μεγάλη γιορτή της 25ης Μαρτίου, μας δίνει την ευκαιρία να νιώσουμε ό,τι ωραίο, γενναίο και μοναδικό συγκλόνισε και πλημμύρισε τις ψυχές «Εκείνων» που θυσιάστηκαν το 1821 για ένα ελεύθερο έθνος. Η ημέρα αυτή είναι ημέρα εθνεγερσίας για την πατρίδα μας αλλά και μέρα πανανθρώπινης σωτηρίας με τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Σήμερα λοιπόν γιορτάζουμε τον Ευαγγελισμό για την ανάσταση της πίστης μας και τον Ευαγγελισμό για την ανάσταση της Ρωμιοσύνης.

Είναι έθιμο  στις επετείους  των σπουδαίων γεγονότων που σημάδεψαν την πορεία του λαού μας να εκφωνούνται λόγοι πανηγυρικοί, λόγοι που ξεχειλίζουν από περηφάνια και έξαρση εθνική. Περισσότερο ίσως από κάθε άλλο γεγονός της Ιστορίας μας ο μεγάλος ξεσηκωμός του 21 θα δικαιολογούσε έναν πανηγυρικό με τέτοιο χαρακτήρα. Και αυτό, γιατί η Μεγάλη του γένους επανάσταση δεν αποτελεί μονάχα ένα τεράστιο εθνικό κεφάλαιο για μας τους Έλληνες. Ενέχει διαστάσεις σπουδαίου γεγονότος της παγκόσμιας ιστορίας. Δε σήμανε μονάχα την έναρξη της ελεύθερης πολιτικής ζωής της Ελλάδας. Αφύπνισε συνειδήσεις, ξεσήκωσε λαούς , ενέπνευσε στους υποταγμένους την ελπίδα της λευτεριάς, δίδαξε τον τρόπο με τον οποίο αποχτιέται το πολύτιμο αυτό οξυγόνο της ζωής και της προόδου των Εθνών.

Έχουμε, όμως, τη γνώμη ότι εκείνος ο λαός βγαίνει κερδισμένος που όχι μονάχα θυμάται και τιμά την ιστορία του, αλλά επιπλέον διδάσκεται και παραδειγματίζεται  από το παρελθόν του. Γι αυτό στη φετινή επέτειο ας κάνουμε μία γόνιμη εξαίρεση. Ας προσπαθήσουμε να συναντήσουμε όχι το Θρύλο, αλλά την Ιστορία. Κι απ΄ αυτήν ας ανασύρουμε όχι τόσο τα ίδια τα γεγονότα –που λίγο πολύ είναι σε όλους γνωστά- όσο το νόημα που περιέχεται σ΄ αυτά, τα διδάγματα που κρύβει το 21 για μας, για την Ευρώπη και για ολάκερο  τον κόσμο.

Στο λίγο χρόνο που αναγκαστικά καταλαμβάνει μια ομιλία σαν τη σημερινή είναι δύσκολο να σκιαγραφήσουμε έστω με πολύ αδρές πινελιές, τις δυνάμεις που προετοίμασαν αυτόν εδώ τον αγώνα και τους παράγοντες που έδρασαν σ΄ αυτόν και έδωσαν τους στόχους και τους προσανατολισμούς στην εθνική προσπάθεια. Δε θεωρούμε, επίσης, εύκολο να περιγράψουμε το διεθνές κλίμα που αντιμετώπισε η επανάσταση ήδη από το ξεκίνημα της καθώς και το ρόλο της ξένης διπλωματίας σ΄ όλη τη διάρκεια της.

Σημαντική δυσκολία πιστεύουμε πως θα παρουσίαζε η προσπάθεια μας να δείξουμε σε σύντομο χρονικό διάστημα το πώς και το γιατί μια επανάσταση που ωρίμασε σιγά-σιγά στα 400 χρόνια  της σκλαβιάς  και ξέσπασε σκορπώντας ρίγη συγκίνησης στα φιλελεύθερα πνεύματα της οικουμένης, οδηγήθηκε σταδιακά σε εμφύλιο σπαραγμό και αδιέξοδο, για να δοθεί τελικά η λύση όχι στα πεδία των μαχών, όπου χύθηκε το τίμιο αίμα των αγωνιστών της, αλλά στα ανακτοβούλια της Ευρώπης και στις σκοτεινές αίθουσες της διπλωματικής ραδιουργίας.

Όσα χρόνια κι αν περάσουν, δεκαετίες η και αιώνες, εμάς τους Έλληνες θα μας ακολουθεί η Ιστορία ! Σαν ένα όραμα θαμπό η φωτεινό, σαν μια φωνή  που μας καλεί σε εγρήγορση, σαν μια φωνή από τα βάθη του πιο κρυφού μας εαυτού.

Όσο και αν εφήμερα ιδανικά και περαστικές αξίες μας γοητεύουν και μας κλέβουν δόλια την ψυχή και μυαλό, εμείς οι Έλληνες είμαστε  «καταδικασμένοι» να γυρνάμε στις πηγές μας και να αντλούμε ζωή ,δύναμη και αυτογνωσία.

Ζούμε σε καιρούς δύσκολους. Μπορεί επιφανειακά να υπάρχει μια ευμάρεια, ένας κάποιος πλούτος, μεγάλες όμως πληθυσμιακές ομάδες και λαοί  ζουν ακόμα υπό του μηδέν του πολιτισμού και του ανθρωπισμού. Ο ανθρώπινος νους ανυπόμονα ερευνά,   μηχανεύεται, επινοεί. Μέσα σ΄ αυτή την εξέλιξη αλλάζει η πατρίδα μας όψη και πνεύμα. Πόσοι στ΄ αλήθεια φέρνουμε στη μνήμη μας ιστορικές στιγμές όπως αυτή της Εθνικής Παλιγγενεσίας του 21; Και τι θα μπορούσαμε να πούμε σ΄ εκείνους τους ήρωες που πολέμησαν για την ελευθερία μας για αυτά που συμβαίνουν σήμερα στην Ελλάδα  μας και στο εσωτερικό αλλά και στις σχέσεις της με τους  γείτονες λαούς και στον Βορρά και ανατολικά;    

Αγαπητοί μου σας καλώ να σκεφτούμε, αυτές τις ώρες  αρκετά σοβαρά. Συνήθως τέτοιες επετείους τις ζούμε εντελώς «φολκλορικά» στεκόμαστε δηλαδή στους πανηγυρικούς, στα ποιήματα, στις παρελάσεις στα σημαιάκια που τώρα μάλιστα έχουν γίνει πλαστικά, όμως είναι  καιρός να σκεφτούμε τις ρίζες των γεγονότων, τις αιτίες που τα γέννησαν, τους ανθρώπους που τα διαμόρφωσαν, τα χαρακτηριστικά τους γνωρίσματα.

Αιώνες, λοιπόν, το έθνος ζούσε στο σκοτάδι μιας πραγματικής σκλαβιάς, τόσο από άποψη ελευθερίας έκφρασης και βούλησης, όσο κι από κάθε άλλη άποψη οικονομική, κοινωνική, εκπαιδευτική, πολιτιστική .Ένας βαθύς λήθαργος , που τον διέκοπταν που και που κάποια κινήματα μερικών θαρραλέων αγωνιστών, συνήθως ανοργάνωτα και γι’ αυτό  άδοξα και άκαρπα.

Ο Σπόρος όμως της Ελευθερίας πάντα υπήρχε. Στα κύτταρα της φυλής , στα όνειρα των ανθρώπων, στο τραγούδι και στο παραμύθι των μανάδων. Δε χρειαζόταν παρά μια μόνο σπίθα και μια στοιχειώδης οργάνωση. Κι αυτό έγινε στα 1821, αφού χρειάστηκε η Φιλική Εταιρία να προετοιμάσει το έδαφος κι αφού, βέβαια, χρειάστηκε να μονιάσουν οι Έλληνες και να παραμεριστούν οι προσωπικές φιλοδοξίες κάποιων επωνύμων. Ίσως γιατί ο λαός από κάτω πίεζε για τη Λευτεριά.

Ξέσπασε ο αγώνας κι είχε ως σημαία του το γνωστό «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Η ΘΑΝΑΤΟΣ», σύνθημα που δεν έδινε περιθώρια για όποια διλήμματα και οπισθοδρομήσεις. Μέσα σε επτά χρόνια επίσημου αγώνα κι αφού ο αγώνας γνώρισε ατίμητες δόξες, αξεπέραστες θυσίες αλλά και σημεία διχασμού και κόπωσης, η Ελευθερία ανέμισε πάλι τα λάβαρά της σ΄ αυτόν τον τόπο.

Δεν πρέπει εδώ να λησμονούμε την συμβολή των ανώνυμων Ελλήνων αλλά και τις πολύτιμες προσφορές των πατριωτών της διασποράς . Ο θάνατος είχε γίνει καθημερινή προσφορά , αλλά και η τιμή, ύστερα από πολλούς αιώνες, βρήκε την πλήρη δικαίωσή της. Η «Ελλάδα Ανέστη» μέσα από ερείπια μικρή ,φτωχή μα πάντα περήφανη. Το 21 έδειξε ότι ο δρόμος της λευτεριάς και της  αξιοπρέπειας του ανθρώπου δεν είναι στρωμένος με ρόδα αλλά με αγκάθια. Η βαριά κληρονομιά που μας άφησε είναι να τον διαβούμε.

Θα πρέπει λοιπόν να προβληματιστούμε και να επισημάνουμε όχι τόσο τα κατορθώματα όσο τις παραλήψεις. Όχι τόσο το ηρωικό στοιχείο όσο τα σφάλματα και τα λάθη. Ελευθερία, Εθνική ανεξαρτησία, Εθνική Αξιοπρέπεια, Ομοψυχία, και Κοινωνική Δικαιοσύνη ,να οι στόχοι και οι αξίες του 21. Άλλοι απ’ αυτούς πραγματώθηκαν άλλοι όχι.

Σας καλώ τώρα να θυμηθείτε πως, ίσως, το πιο σημαντικό που ειπώθηκε και πραγματώθηκε σ΄ αυτόν τον αγώνα είναι αυτό που είπε ο Μακρυγιάννης: πως χρειάζεται να περάσουμε, ως λαός, από το ΕΓΩ  στο ΕΜΕΙΣ . Πρέπει να πιστέψουμε πως λαοί μικροί όπως ο Ελληνικός, μεγαλουργούν και προχωρούν  όταν συντρίψουν το ΕΓΩ και ενεργούν ως ΕΜΕΙΣ, σαν μια γροθιά.

Οι Αγωνιστές του 21 δεν μας προσφέρουν τα όπλα τους , γιατί είναι απαρχαιωμένα, και η θέση τους είναι  στο Μουσείο. Μας προσφέρουν όμως το αειθαλές μήνυμα,  ότι ο άνθρωπος νοείται άνθρωπος μόνο ως ελεύθερος. Ότι η ανθρώπινη ζωή νοείται μόνο με ελευθερία. Και αυτό το μήνυμα δεν είναι για το Μουσείο. Γιατί τότε θα έπρεπε να περάσει στο μουσείο και ο άνθρωπος σαν ξεπερασμένο είδος. Και αυτό το μήνυμα παραμένει ενεργό όσο οι δυνάμεις της τυραννίας – οποιασδήποτε τυραννίας -- παραμένουν επίσης ενεργές μέσα στις διαδικασίες της Ιστορίας.

Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πως το μήνυμα, το κεντρικό μήνυμα των αγωνιστών  είναι να είμαστε  αδελφωμένοι  και όχι μόνο όταν πρόκειται για την ελευθερία μας. Το να είμαστε ενωμένοι σημαίνει να΄ μαστε ελεύθεροι και ωραίοι ως Έλληνες.

Το ΄21 μας δείχνει σήμερα το δρόμο του Χρέους ,Του δικού μας χρέους.

Νασιόπουλος Απόστολος